Jak widzi daltonista?

Daltonizm: co to jest?

Daltonizm swoją nazwę zawdzięcza fizykowi i chemikowi Johnowi Daltonowi. To właśnie on jako pierwszy opisał schorzenie, ponieważ sam je posiadał. Choć początkowo uznano, że deuteranopia, czyli daltonizm powoduje, że chory nie odróżnia tylko kilku kolorów, to z biegiem lat wykazano, że choroba może być znacznie bardziej rozległa.

Główną przyczyną ślepoty barw jest nieprawidłowa budowa oka i brak lub uszkodzenie fotoreceptorów (czopków), które odpowiedzialne są za widzenie podstawowych kolorów (czerwony, niebieski, zielony).

W momencie, gdy oczy osoby zdrowej rejestrują oglądany obraz, barwy mieszają się i tym sposobem pojawia się tzw. widzenie trójbarwne.
W przypadku osób z daltonizmem dochodzi do zaburzenia, ponieważ nie potrafią one zobaczyć barw podstawowych, i co za tym idzie, wszystko widzą zupełnie inaczej.
Daltonizm jest wadą, z którą można normalnie funkcjonować i żyć. Niemniej jednak w niektórych sferach jest przeszkoda nie do pokonania. Chociażby do wykonywania zawodu, w którym konieczne jest rozpoznawanie kolorów. W niektórych mniejszych społecznościach osoby z daltonizmem są wykluczane i nieakceptowane.

Jak i co widzi daltonista?

To, w jaki sposób daltonista postrzega otaczający go świat, jest zależne przede wszystkim od tego, na jaki rodzaj daltonizmu cierpi. W okulistyce określa się go ze względu na to, w jakim stopniu uszkodzone są czopki.

Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje daltonizmu.

• Dichromatyzm polega na zaburzeniu widzenia barwy zielonej lub czerwonej. Pozostałe są widoczne wyraźnie.
  • Protanopia. Chory nie widzi barwy czerwonej, często myli ją z zieloną.
  • Deuteranopia. Jest odwrotnością do protanopii. Chory nie widzi zielonego, myli go z czerwonym.
  • Tritanopia. Nie widzi niebieskiego, myli z czernią.
• Trichromatyzm polega na tym, że osoba chora jedną z barw widzi w gorszej ostrości.
  • Protanomalia. Znacznie gorzej widoczny jest kolor czerwony i jego odcienie.
  • Deuteranomalia. Chory ma obniżoną percepcję nasycenia zielonego.
  • Tritanomalia. Chory ma obniżoną percepcję nasycenia niebieskiego.
• Achromatopsja to częściowy lub całkowity brak fotoreceptorów. W większości przypadków chory w ogóle nie jest w stanie rozpoznawać barw.
• Monochromatyzm. Chory widzi tylko czerń, biel oraz odcienie szarości. Oczy znacznie dłużej przyzwyczajają się do światła.

Daltonizm nie powoduje tego, że pacjent niedowidzi lub nie postrzega przedmiotów, czy ludzi. Widzi on wszystko tylko w innych kolorach.

Daltoniści, którzy cierpią na zaburzenia związane z tylko jedną barwą, nie są w złej sytuacji, ponieważ widzą świat, podobnie jak osoby zdrowe. Z tą różnicą, że pewne rzeczy postrzegają w inny sposób. Chociażby chory na protanopię mając przed sobą dojrzałego pomidora, widzą go w zielonym kolorze.

Najgorszym rodzajem daltonizmu jest oczywiście monochromatyzm. Przez niektórych często porównywany jest do oglądanie czarno białego filmu na żywo i przez cały czas. Jest to schorzenie, które całkowicie zaburza postrzeganie świata i ma spory wpływ na życie chorego.

Jak wygląda diagnoza i leczenie daltonizmu?

Daltonizm wrodzony jest nieuleczalny. Można jedynie stosować narzędzia okulistyczne, które będą korygować wzrok i jego wady. Natomiast daltonizm nabyty np. przez zaćmę można wyleczyć operacyjnie.

Do korygowania ślepoty barw wykorzystuje się specjalne soczewki, które pobudzają chore oko do działania. Dzięki nim pacjent zaczyna widzieć kolory do tej pory dla niego nieosiągalne. Soczewki należy dobrać u okulisty lub w salonie optycznym. Po przeprowadzeniu badania na pomiar niedowidzenia, specjalista zdecyduje jakie soczewki korekcyjne będą dla chorego odpowiednie.

Diagnozowanie daltonizmu odbywa się poprzez wykonanie szczegółowych badań wzroku. Wszystkie polegają na pracy z barwami i próbami ich rozpoznania.

Chcąc sprawdzić, czy daltonizm nas dotyka, okulista można także przeprowadzić test. Jeden z nich polega na ułożeniu przez pacjenta kolorowych żetonów zgodnie z podobieństwem barw. Jeśli to zadanie go przerośnie, to okulista zyska pewność, że doszło do zaburzeń wzroku.
Drugą możliwością jest wykonanie testu z wykorzystaniem kart. Obrazki na nich przedstawione złożone są z kropek i chory musi powiedzieć, co się na nich znajduje. W tym przypadku okulista bez problemu stwierdzi, który kolor pacjentowi sprawia problem.